سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

غلامرضا منتظری روز جمعه به مناسبت ۲۷ خرداد مصادف با (۱۷ ژوئن)  روز جهانی مقابله با بیابانزایی افزود: با هزینه این میزان اعتبار در این مدت ۹۳۵هکتار با احداث هلالی آبگیر مدیریت هرز آب، ۱۵۰ هکتار نهالکاری، ۷۵۵ هکتار اجرای پروژه های مراقبت و آبیاری، یکهزار و ۵۰۰ هکتار مدیریت جنگل‌های دست کاشت و یکهزار و ۵۰۰ هکتار قرق مناطق بیابانی در استان بوشهر انجام شده است.

وی یادآورشد: از آغاز اجرای طرح بیابان‌زدایی در استان بوشهر در دهه ۵۰ در سطح ۱۷ هزار هکتار از عرصه های بیابانی این استان جنگل‌کاری و در سطح سه هزار هکتار نیز پروژه‌های مدیریت هرز آب به اجرا درآمده است.

منتظری ادامه داد: در اجرای پروژه‌ها بیابان زدایی در استان بوشهر متناسب با شرایط خاک و پوشش گیاهی بومی هر منطقه از درختان و بوته های مناسب استفاده شده و در نهال‌کاری از درخت کُنار، انواع آکاسیا، گز، کهور پاکستانی و در هلالی‌های آبگیر بذر کُنار و گیاه لگجی کشت شده است.

وی کاهش حاصلخیزی خاک، از بین رفتن آبادی‌ها، خشک شدن کانال‌های آبرسانی، افزایش هزینه‌های لایروبی، کانال‌های آبرسانی، بالاآمدن بستر روخانه‌ها، بسته شدن مجاری آب بر اثر ورود شن و ماسه، هرز رفتن میلیون‌ها مترمکعب آب در سال، افزایش تصادف‌های جاده‌ای بر اثر کاهش دید، مسدود شدن جاده‌های ارتباطی، آلوده شدن محیط زیست و به خطر افتادن سلامتی ساکنان منطقه را از جمله تاثیر توسعه بیابان و تهدید آن بر زندگی بشری عنوان کرد.

منتظری با اشاره به شعار امسال روز جهانی بیابان زدایی افزود: یکی از مهمترین عوامل پیشگیری از توسعه بیابان‌ها اهمیت مشارکت جوامع محلی و روستایی در طرح‌های بیابان زدایی است.

وی ادامه داد: شناخت ساختار اقتصادی اجتماعی جوامع به ما کمک می‌کند از مشارکت جوامع محلی در طرح‌های بیابان زایی استفاده کنیم.

منتظری یادآور شد: بیابان‌ها دارای ظرفیت‌های بی‌شمار اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی هستند و نگرانی ما نه از وجود بیابان‌های طبیعی بلکه از تخریب سرزمین، فرسایش خاک، کاهش توان و استعداد طبیعی زیست‌بوم‌ها و بطور خلاصه بیابان‌زایی است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر در باره عوامل طبیعی ایجاد بیابان در این استان گفت: تغییر اقلیم، نامنظم بودن بارندگی، خشکسالی های پی در پی موجب لطمه واردن آمدن به پوشش گیاهی و کاهش رطوبت خاک در اثر وزش بادهای فصلی موجب فرسایش بادی و تخریب ساختمان خاک می‌شود.

وی برداشت بی رویه از آب‌های زیرزمینی که باعث کاهش رطوبت و ناپایداری خاک شده و تخریب پوشش گیاهی و انجام یک سری عملیات عمرانی غیر اصولی و بدون هماهنگی که منجربه تخریب و تشدید فرسایش خاک شده، چرای بیش از ظرفیت و توان اکولوژیک دام در مراتع و توسعه کشاورزی به روش‌های ناپایدار بویژه در زمین‌های  مستعد فرسایش خاک را نیز از جمله عوامل انسانی ایجاد بیابان عنوان کرد.

منتظری تاکید کرد: هر نوع عملیات بشری که باعث تخریب ساختمان خاک و فرسایش شود به توسعه بیابان‌ها  کمک می‌کند.

وی در خصوص توسعه بیابان و ریزگردها اظهار کرد: توسعه بیابان می تواند در تولید ریزگردها تاثیر گذار باشد این در حالی است که بیشتر کانون ریزگردهای استان منشاء خارجی و از کشورهای همسایه هستند و تازمانی که منبع و چشمه تولید ریزگردها در کشورهای مجاور مهار نشود اقدامات انجام شده در استان نمی تواند در مهار آنها تاثیر زیادی داشته باشد.

منتظری در مورد ریزگردهای با منشاء داخلی گفت: اقدامات انجام شده در استان در زمینه نهال‌کاری، قرق و مدیریت هرز آب منجر به تثبیت کانون‌های فرسایش بادی و بحرانی شده به تعبیری مجموع انجام این اقدام‌ها تاثیر زیادی روی مهار ریزگردها با منشاء داخلی داشته است.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان بوشهر گفت: امروز بیابان‌زایی در کنار کمبود آب شیرین و تغییرات اقلیمی به عنوان سه معضل جامعه جهانی به شمار می‌رود.

وی یادآور شد: ما همواره از ظرفیت تعاونی‌ها، مشارکت‌ انجمن‌های زیست‌محیطی، تشکل‌های مردم‌نهاد در طرح‌های مدیریت مناطق بیابانی استقبال می‌کنیم و احاله مدیریت پارک‌های جنگلی احداث شده در مناطق بیابانی از نمونه‌های آن است.

منتظری ادامه داد: مشارکت مردم، مجریان طرح‌های اقتصادی در برنامه‌های مختلف درخت‌کاری بویژه ایجاد فضای سبز و درختکاری در اراضی واگذار شده به طرح‌های صنعتی، کشاورزی، خدماتی و معادن، ایجاد بادشکن زنده و کاشت درخت در اطراف مزرعه‌ها و حریم شهرها و روستاها، اصلاح و احیای مراتع از سوی مرتع‌داران و بهره برداران مراتع در قالب طرح‌های مرتع‌داری کمک بزرگی به مقابله با تخریب سرزمین، احیای اراضی و مقابله با بیابان‌زایی می‌کند.

منتظری مساحت بیابان‌های استان بوشهر را ۳۳۱ هزار هکتار عنوان کرد و تاکید کرد: بیابان یک واقعیت و اقلیم است که از جنبه‌های فرهنگی، اجتماعی و زیست محیطی قابل توجه است و دارای ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های بالقوه ای است.

وی یادآورشد: برای مقابله با بیابان زایی باید از سرزمین بهره‌برداری پایدار داشت و از منابع آب و خاک، پوشش گیاهی و تنوع زیستی به صورت پایدار و مسئولانه و در حد ظرفیت منابع طبیعی استفاده کرد.

منتظری افزود: در استان بوشهر ۶ کانون بحرانی فرسایش بادی  وجود دارد که ۵۲۶هزار هکتار از اراضی این استان تحت تاثیر این کانون ها قرار می گیرد و سالانه باعث بروز خسارت به این اراضی می‌شود.