سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

علیرضا نصرآبادی درخصوص موضوع قنات و تاثیر اجرای طرح‌های آبخیزداری بر عملکرد قنوات اظهار کرد: وضعیت جغرافیایی استان به گونه‌ای است که از گذشته بیش از 80 درصد قنات در محل‌های کوهستانی و تپه ماهوری حفر شده است.

با بیان اینکه منابع آب زیرزمینی در گذشته جایگاه نداشته و بیشتر قنات مدنظر بوده است، افزود: دسترسی به آب‌های سطحی دائم در استان نداریم و زمانی استمرار آب در قنات را داریم که افزایش دبی داشته باشیم، جریان‌های سطحی آب، رودخانه ها و سیلاب‌هایی که به شکل موقت از این مسیرها عبور می‌کنند هرچقدر بیشتر و استمرار داشته باشند سبب افزایش آبدهی قنات می شوند، لذا اجرای طرح های آبخیزداری در بالادست قنات با هدف اینکه مدیریت سیلاب انجام شود در دستور کار است.

 وی گفت: هدف از اجرای طرح‌های آبخیزداری حذف هیدرولوژیکی (گردش آب در طبیعت) و یا نگه داشت آب در بالا دست نیست بلکه سیلابی که با شدت عبور و ممکن است خسارت و از مرز خارج و کارایی کمتری دارند را با اجرای سازه های آبخیزداری مدیریت می‌کنیم.

 وی ادامه داد: جریان سیل با سازه‌های آبخیز برخورد و سبب کاهش فرسایش خاک و جلوگیری از هدر رفت خاک کشاورزی می شود، همچنین با توقف کوتاه مدت در جریان سیلاب سبب استمرار و تداوم عبور سیل می شود که قنات را تحت تاثیر قرار می دهد.

 وی درخصوص خروجی اجرای طرح های آبخیزداری، گفت: این طرح‌ها سبب بهبود آبدهی قنات به صورت کمّی می‌شود حتی قناتی که 20 سال گذشته خشک شده است را توانستیم با اجرای این طرح‌ها احیاء کنیم که قنات خانیک شهرستان فردوس و درخت توت مشوکی سربیشه از جمله این قنات ها هستند.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی تصریح کرد: با اجرای این طرح‌ها شاهد افزایش آبدهی قنات از 2 لیتر بر ثانیه به 10 لیتر بر ثانیه بوده ایم و تنش خشکسالی کاهش یافته است.

 وی یکی از معضلات اصلی پیشرفت استان و مهاجرت جمعیت در نقاط مرزی استان را موضوع آب عنوان کرد و گفت: این مهم باید حل شود، گرچه مهار رواناب‌ها، مدیریت سیل، کاهش فرسایش خاک، بهبود و اصلاح مرتع از اهداف آبخیزداری است اما اجرای طرح های آبخیزداری سبب حفظ جمعیت، اشتغال و تولید هم خواهد شد.

 نصرآبادی تصریح کرد: در برخی نقاط استان خراسان جنوبی شاهد تخلیه روستاها به دلیل نبود آب بودیم که با اجرای طرح‌ها و آبگیری سازه‌ها و احیای قنات شاهد مهاجرت معکوس و ثبات جمعیت در حوزه پدافند غیرعمل بوده ایم.

 مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری خراسان جنوبی از اجرای ۲هزار و ۲۰۰سازه آبخیزداری در استان خبر داد و افزود: همچنین طرح مشترک آبخیز تا جالیز به عنوان الگوی اولیه در سطح کشور در قنات بلده فردوس انجام می شود.

 وی در خصوص طرح مشترک آبخیز تا جالیز گفت: این طرح اقدام مشترک و مفیدی بود که توسط منابع طبیعی و آب و خاک جهاد کشاورزی شروع شده است، از بالا دست قنات اجرای طرح های آبخیزداری به منظور بهبود کمّی منابع آب، جلوگیری از سیلاب و خسارت های ناشی از آن، افزایش دبی قنات، بهسازی قنات و کول گذاری و در استخرهای چند منظوره و پرورش ماهی و در ادامه، در مسیر آب کشاوزی لوله گذاری و سایر اقدامات و در مزرعه هم اجرای سیستم های نوین آبیاری، کشاورزی حفاظتی و الگوی زیر کشت با اجرای سازه در دستور کار است که این طرح برای اولین بار در استان ما آغاز شد.

وی تصریح کرد: در سال 1401 هم این طرح به عنوان یک طرح کلان ملی با همکاری سازمان بسیج سازندگی برای استان‌هایی که دارای قنات هستند اعتباراتی در نظر گرفته شده اما در این خصوص در استان پیشگام بوده‌ایم.

 نصرآبادی گفت: در حوزه اعتبارات آبخیزداری استان هم تاکنون 70 میلیارد تومان اعتبارات مصوب است که با لایجه بودجه 1401 و اقدامات آبخیز تا جالیز و نشست استاندار با رئیس سازمان منابع طبیعی برای پوشش یک میلیون هکتار از عرصه های بیابان و آبخیز استان در بازه سه ساله اعتباراتی در نظرگرفته شده که اقدامات خوبی انجام خواهد شد.

 وی ادامه داد: در شرایط کنونی حدود هفت و نیم میلیون هکتار وسعت حوزه های آبخیز استان است که از این مقدار دو میلیون هکتار مطالعه و یک میلیون هکتار هم طرح به میزان 2 هزار و 200 سازه اجرا شده است.

 به گفته این مسئول با نگاه ویژه مقام معظم رهبری و ریاست جمهوری در سطح گسترده‌تری در کشور و استان که نیازمند طرح های آبخیزداری هستیم اقدامات ارزنده‌ای انجام خواهد شد.