سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور

مهندس ترحم بهزاد اعلام کرد: گیاهان مرتعی علاوه بر اهمیت اقتصادی، کارکردهای زیست محیطی فراوانی مانند ترسیب کربن، ساماندهی گردش آب در طبیعت، تلطیف و پالایش هوا، کاهش فرسایش خاک، کاهش خسارت سیل و حفظ آب و خاک را بدنبال دارد.

بهزاد افزود: استفاده ناپایدار از ذخائر و منابع طبیعی که بدون دخالت انسان به وجود آمده است باعث تخریب و نابودی آن ها خواهد شد و حفظ و توسعه تنوع زیستی با احیاء و توسعه گونه های بومی و بهره برداری اصولی از آن باعث حفاظت آب و خاک، تنوع زیستی و حفظ ذخیره گاه ها می شود.

وی همچنین یادآور شد: کشور ما در زمینه ذخائر ژنتیکی گیاهی، موطن اصلی بسیاری از مواد گیاهی است که در تولید و اصلاح نژاد گیاه بسیار موثر است و به عنوان یک مزیت منحصر به فرد در جهان  به  شمار  می آید.

بهزاد تصریح کرد: تنوع اقلیمی ایران و به تبع آن پوشش گیاهی متنوع، ظرفیت زیادی را براي  ورود ایران به عرصه تجارت  بین المللی گیاهان دارویی و داروهاي گیاهی فراهم کرده است و احیاء و توسعه رویشگاه های گیاهان دارویی ضمن اشتغال زایی و کمک به معیشت و اقتصاد جوامع محلی، درآمدزایی و ارزآوری برای کشور دارد.

او گفت: اقتصادی كردن طرح‌هاي منابع طبیعی و اصلاح روش‌هاي بهره‌برداري جهت استفاده بهينه از پتانسيل‌هاي گياهان دارويي و حفظ منابع ژنتيكي و همچنین توسعه رويشگاه گونه‌هاي مرتعي، جنگلي و بياباني داراي ارزش ژنتيكي زيست محيطي و اقتصادي است و از سویی دیگر باعث ارتقاء توان اقتصادي صاحبان عرف و بهره‌برداران ساكن در مناطق توسعه طرح‌هاي مرتعداري تلفیقی و جنگلداري می شود.

مدیرکل دفتر امور مراتع سازمان منابع طبیعی در ادامه خاطرنشان کرد: هم اکنون روند اجراي پروژه های توسعه گياهان دارويي و صنعتي در مراتع کشور با روش های کاملا علمی و منطبق بر شرایط اکولوژی انجام می شود، و این روش ها شامل: ۱- شناسایي مناطق مستعد و مناسب در محدوده طرح هاي مديريت منابع جنگلي و مديريت پايدار مراتع ۲- شناسایي و معرفي مجريان، بهره برداران عرفي، تعاوني هاي بهره برداران و مرتعداران ۳- آموزش بهره برداران در ارتباط با اهميت و ارزش جايگزيني توسعه گونه هاي واجد محصولات دارويي صنعتي و غذائي ۴- آشنایي آن ها با روش هاي اصولي و علمي و  تهيه طرح هاي اجرائي تلفیقی که متضمن منافع مجريان و بهره برداران و همچنين حفظ و استمرار رويشگاه ها و توليدات مستمر آن ها با هدايت اصولي مجريان در مراحل اجراي پروژه بر مبناي استعدادهاي موجود منطقه خواهد بود.

وی در ادامه اظهار کرد:  تاکنون بیش ۹۰۰ هزار هکتار از رویشگاه های گیاهان دارویی در قالب مدیریت طرح احیاء، توسعه و بهره برداری محصولات فرعی جنگلی و مرتعی قرار گرفته است که عمدتاً این محصولات شامل: گل گاوزبان، کتیرا، آنغوزه، باریجه، وشاء، مورد، آویشن، گل نمدار، علف مار اشنیان و گل نرگس است.

مهندس بهزاد هندوستان، ژاپن، آلمان، فرانسه، افغانستان، کشورهای حاشیه خلیج فارس و اتحادیه اروپا را به عنوان کشورهایی معرفی کرد که گیاهان دارویی و محصولات غیر چوبی اعم از سقز، باریجه، ریشه شیرین بیان، آنغوزه تلخ، آنغوزه شیرین، آویشن، میوه بنه، کنگر، علف گاوزبان، پنیرک، وشاء، کاپاریس و قارچ دنبلان به آنها صادر شده است.

به گفته وی، توجه به زنجیره ارزش گیاهان دارویی و ايجاد رديف اعتباری مستقل براي حفاظت، اصلاح و توسعه گياهان داروئي، فرآوري گياهان داروئي خام و كسب ارزش افزوده، تعیین بازارهاي هدف، بررسي و مطالعه موانع برندسازي تجاري گياهان داروئي، ساماندهی مدیریت منابع و حفاظت از منابع پایه با تاکید بر توسعه سطح زراعت، گياهان داروئي، توسعه فناوری و نوآوری در حوزه گیاهان داروئی و فرآورده های گیاهی طبیعی، ساماندهی وضعیت عطاری ها از نظر داشتن دانش کافی در مورد محصولات برداشت شده از طبیعت و بسته بندی مطلوب از اقدامات موثری هستند که در راستای توسعه و ارزآوری گیاهان دارویی باید بیشتر مورد توجه دست اندرکاران و فعالان این بخش قرار گیرد.